Tallin Estów

Tallin historyczno-futurystyczny

Uwielbiam miasta starej Hanzy. Wszystkie, które poznałem: Gdańsk, Słupsk, Kołobrzeg, Toruń, Tallin, Ryga, mają niepowtarzalną atmosferę. Skąd się bierze? Co powoduje, że czuję się w tych miastach komfortowo? Ludzie? Klimat? Niezwykła oprawa historyczna? Bliskość wielkiej wody, jeśli nie Bałtyku, to chociaż Wisły lub innej rzeki łączącej miejsce z Bałtykiem?

Tallin portowy

Dachy starego Tallina I

Dachy starego Tallina II

Dachy starego Tallina III

Byłem ciekaw Estonii, słuchając relacji ludzi, którzy via Baltica jechali do Finlandii, pomijając standardowy skrót promowy. Po drodze zaliczali niezwykłą Litwę i Łotwę z ich zabytkami, krajobrazami pełnymi rozlewnych i nieśpiesznych rzek, jezior, mokradeł i polskich akcentów, nie wiedzieć czemu traktowanych jako zagrożenie dla tożsamości narodowej, zwłaszcza przez Litwinów, którzy obdarzyli nas znamienitą dynastią.

Z zaułka na rynek dolnego starego miasta

Staromiejski wąwóz

Wśród kamienic Tallina

Wybrzeże Bałtyku chyba wszędzie jest podobne. Oglądając plaże Jurmali, czy przylegające do parkingów via Baltica, czułem się jak na plażach Helu albo Narodowego Parku Słowińskiego.

Sam Tallin podczas wjazdu z zewnątrz nie uczynił szczególnego wrażenia. Typowa zabudowa miejska z pozostałościami niezbyt lotnej architektury radzieckiej, szerokie ulice… póki nie podjedziesz do samego centrum, gdzie tłem niezwykłych obiektów zabytkowej zabudowy są nowoczesne budynki o szklanych elewacjach.

Gdy deszcz przestaje padać

Kto podpalił chmury?

Chmury nad Tallinem

Mieliśmy szczęście trafić do apartamentowca naprzeciwko hotelu Tallink i nieopodal średniowiecznych murów Starego Miasta. Przez ruchliwą ulicę i skrzyżowania raptem kilkaset metrów od wyjścia z budynku do przejścia między historycznymi murami obronnymi z basztami, które z dala przypominają ogromne kredki. Przekroczywszy owo przejście, człowiek zanurza się w historii prawie tak samo jak w Splicie, stąpając po kamiennych posadzkach wśród gigantycznych ścian posiadłości z bloków wapienia, wzniesionych rękami poddanych cesarza Dioklecjana.

Czekając na spóźnionych gości

Spacer po ten jeden uśmiech

W otoczeniu zabytków, odrestaurowanych z pietyzmem po zniszczeniach II wojny światowej, toczy się gwarne i niczym nieskrępowane życie. Słychać wokół egzotyczny język Estów z grupy języków ugro-fińskich. Nie gubiliśmy się jednak w tym barwnym i ożywionym tłumie. Rozmówcy z łatwością przechodzili na angielski. Rosyjski był już w zrozumiałym odwrocie, chociaż Rosjanie nadal stanowią ćwierć populacji Estonii. Najwięcej ich mieszka w dawnych strefach zmilitaryzowanych, po których zostało wiele porzuconych i zrujnowanych baz wojskowych traktowanych dzisiaj jako atrakcja turystyczna.

Deszczowe przyjaciółki I

Deszczowe przyjaciółki II

Zanurzaliśmy się w nastroju starego Tallina z ogromną ciekawością. Przywieźliśmy ze sobą deszczowe chmury, które, odpływając znad miasta w kierunku Helsinek i odsłaniając zachodzące słońce, dały pierwszemu wieczornemu spacerowi ciekawą oprawę.

Schodząc z wysokiego starego miasta

Nie lubię fotografować architektury. Większość zdjęć jest albo nieudana, albo płaska jak deska kreślarska. Architektura fotografowana bez kontekstu staje się inwentaryzacją architektoniczną. Jednakże ustępujący deszcz odświeżył uliczki i place tallińskiej starówki, ułatwiając chwytanie aparatem ulotnych chwil. Czerpałem z tego pełnymi garściami.

Stary Tallin w błękitną godzinę

Nim zapadł wrześniowy zmierzch, zdążyliśmy odwiedzić górną część starego miasta. Wiedzie doń stromy podjazd brukowaną ulicą między ścianami murów obronnych, przez starą bramę z furtką z boku dla pieszych, pod skałą unoszącą zamek główny i gmachy najwyższych władz Estonii – ku mojemu zdumieniu udostępnione dla publiczności. Wchodząc na tarasy widokowe, skąd podczas zachodu słońca rozpościera się niezwykła panorama Tallina, nie odczułem presji służb specjalnych czy policji.

Tallin historyczno-futurystyczny

Biegałem od jednego tarasu do drugiego zachwycony grą świateł na szklanych elewacjach nowoczesnych budynków robiących za tło starego miasta i na powierzchni Zatoki Fińskiej będącej z kolei tłem portu promowego i bliższego portu jachtowego przylegającego do murów obronnych. Było w tych obrazach coś tak frapującego, jak magiczne może być zestawienie historycznych zabytków Hanzy z nowoczesną przemyślaną architekturą futurystycznych budynków w tle czy oddechem Zatoki Fińskiej.

Tallin portowy

Wszędzie czyhają kupcy Hanzy

Prosiemy zaszczycić nas swoją promocyją

Wieczorny spacer zaułkami Tallina okazał się egzotycznym przeżyciem. Mokre brukowane jezdnie po niedawnym deszczu; elewacje zabytkowych kamienic, ozdobnych bram, drzwi, klamek, kołatek…; światła odbijające się od szklanych witryn pełnych miejscowych towarów i manekinów przyodzianych w ludowe stroje w postawie zapraszającej do odwiedzania sklepowych wnętrz pełnych ciekawych pamiątek własnej (nie chińskiej) produkcji: biżuterii, misternie haftowanych makat, szydełkowanych serwet, estońskich lalek, strojów i wyrobów dziewiarskich z miejscowymi motywami…; restauracje pełne mieszkańców i turystów obsługiwanych przez urocze kelnerki w strojach regionalnych… Mimo zmęczenia całodzienną podróżą i wbrew wrześniowemu mokremu chłodowi nie chciało się wracać do apartamentu.

Artystyczne akcenty

Następne dni też okazały się paradne. Po porannych wycieczkach do Parku Narodowego Lahemaa, do miejsca, gdzie granicę lądu i wody zasypały olbrzymie głazy narzutowe (za Käsmu), wracaliśmy do miasta, by znów zanurzyć się w jego artystycznym nastroju i napić się słynnego Vana Tallinn. 

W takiej oprawie vana tallin smakuje, oj... smakuje

Kąt artystyczny

Znaleźliśmy fajną kawiarnię o artystycznych ambicjach przy podejściu na górny zamek. Podczas przelotnych opadów deszczu trzeba było chować się pod dachem i rozgrzewać estońskim rumem o niepowtarzalnym aromacie, nalewanym ze smukłej butelki. Trunek jest niestety bardzo lokalnym produktem. Do dzisiaj nie spotkałem go w polskich sklepach.

Tallin z portu jachtowego

Klimaty z innej epoki

Port jachtowy na tle starego Tallina

Opiekunka Estów w postindustrialnym sztafażu

Rozpogodzenia dawały szansę spacerów po porcie jachtowym u podnóża staromiejskich zabudowań portowych albo wzdłuż strzelistych murów i wież obronnych. Niektóre z nich stały się siedzibami galerii, pracowni malarskich i rzemieślniczych, sklepów, prywatnych mieszkań. Niektóre dopiero czekały na zagospodarowanie.

Tajemne przejście na górny zamek

Wzdłuż miejskich murów

Zaułki pod murami

Stare wieże obronne

Wizje artystyczne historycznego Tallina

Tallińskie kredki

Życie codzienne w historycznej oprawie

Gdy jedni muszą na początek roku szkolnego, inni ruszają w dalszą drogę

Miasto frapuje. Jest pełne obietnic i estetycznych pokus. Z perspektywy czasu rozstanie z Tallinem okazało się trudne. Wyjeżdżaliśmy bardzo niechętnie.